Ooit gehoord van Gander? Newfoundland misschien? Tot 11 september 2001 kende bijna niemand het Canadese stadje Gander. De aanslagen op de Twin Towers en het Pentagon veranderden dat in één klap. En nu is Gander het onderwerp van een hitmusical Come From Away, waarvan de Nederlandse versie op 18 november in première is gegaan.
Na de aanslagen op de Twin Towers en het Pentagon werd het Amerikaanse luchtruim gesloten voor alle vliegverkeer. Alle vluchten die vanuit Europa onderweg waren naar Amerika werden omgeleid naar Gander. Gander is een klein afgelegen stadje op het oostelijke puntje van het Canadese eiland Newfoundland. Wel nog met een behoorlijk groot vliegveld, aangezien dat de plek was waar vroeger de kisten moesten bijtanken, na eenmaal de oceaan over te zijn gestoken. In totaal 38 vliegtuigen met gemiddeld 200,300 passagiers erin zag men binnen komen. Gander zelf telde mettertijd ongeveer 9000 inwoners en daar kwamen binnen 24 uur zo’n 7000 ‘mensen van ver’ bij.
Wat er toen in de vijf dagen die volgden gebeurde was ongekend en zou uitgroeien tot wereldnieuws tot aan Oprah Winfrey aan toe en zelfs als musical avond aan avond over de hele wereld (Broadway, West-End, Australië etc.) verteld gaan worden.
Producent Medialane en de theateralliantie haalde deze musical naar Nederland. Met rechten tot aanpassing voor ‘een geheel eigen versie’. Het decor werd door Roos Veenkamp opnieuw bedacht en uitgewerkt (subliem in onze opinie). Irene Sankoff en David Hein schreven de originele script- en liedteksten. Met een vertaling wordt er vaak vooraf de adem in gehouden maar ook hier is geweldig geschreven door Danny Westerweel en goed nagedacht over wat in Nederland wel en niet werkt. De humor is goed getimed en afwisselend subtiel en minder subtiel en dat geeft veel momenten van hardop lachen. Door toedoen van Qsans Thode bijvoorbeeld. Zijn invulling van de verhaallijn van Bob, een New Yorker die in het begin vooral wantrouwt maar zich ontpopt tot een ware ‘eilander’ en eenmaal weer thuis beseft dat hij daar beter af was dan in de chaos in New York. Frank van Hengel, die het personage speelt die al die vijf dagen helemaal niet zo positief heeft beleefd, is hilarisch als hij een geflipte passagier (Marleen van der Loo) aanspreekt.
Maar ook het ware verhaal van de plaatselijke politieagent Oz Fudge (gespeeld door Robbert van den Bergh) geeft in alle opzichten weer wat een impact dit had op het kleine stadje. Wat er geregeld moest worden, coördineren van alles, orde houden, vaak niet meer wetend dan wat er op dat moment gaande was. Robbert laat in zijn rol maar weer eens zien dat zijn tekstbeheersing en dictie fenomenaal is. Het tempo van praten én alles verstaanbaar is echt bijzonder te noemen.
En mochten er mensen zijn die minder met het verhaal hebben, dan hebben we nog de fantastische muziek. Een liveband in het decor verwerkt onder leiding van Rosite van der Woude die swingende, beetje folksachtige nummers brengen afgewisseld met poppy ballads. Hier kunnen we niet anders dan Willemijn Verkaik noemen die met haar ogenschijnlijk gemak de hoogste en langste noten van de avond weet te brengen. Het ‘Mijn vlucht door de lucht’ is een prachtig moment in de show waarop het (waargebeurde) verhaal van Beverly Bass, de eerste vrouwelijke piloot bij American Airlines verteld wordt.
Maar ook het hartverscheurende ‘Ik ben hier’ van Joanne Telesford is prachtig en zorgt voor de brok in de keel en kippenvel. Mede door de toevoeging van choreografie van Daan Wijnands zijn de nummers, hoe kort dan ook, een genot om naar te kijken.
Hoewel het fragmentarisch lijkt door de uitgelichte karakters is de voorstelling juist heel collectief. Niemand verlaat het podium, de castleden zien dus ook elkaars scenes. Elk karakter heeft eigen momenten waarin de overige castleden ondersteunen. Wanneer dat dan ook nog in muziek samen komt, bijvoorbeeld tijdens het nummer ‘Gebed’, dan kunnen de zakdoeken te voorschijn worden gehaald. Steven Roox zijn aandeel hierin is prachtig gevoelig en haast vroom en Robbert laat als Rabbijn zijn eigen Joodse roots horen.
Tussen al dit musicalsterrengeweld zien we ook de misschien nog minder bekende namen. Willemijn van Holt staat te schitteren in de spotlight als Janice de nieuwsreporter en schakelt feilloos naar stewardess of passagier. Lieke van den Broek mag als Bonnie Harris zich bekommeren om de dieren en doet dat dusdanig geloofwaardig dat je echt het gevoel krijgt dat ze (onder andere) tegen een bonobo aapje aan het praten is. De echte romantici onder ons zullen vallen voor het verhaal van Nick (Ad Knippels) en Diane (Rosalie de Jong) die tijdens hun ontmoeting in Gander verliefd werden. Het karakter Beulah Davis (Marleen van der Loo) is ontstaan uit twee verhaallijnen; die van Beulah Cooper en Diane Davis. Deze dames hebben in hun school bijzonder werk verricht in de opvang van de ‘vliegtuigmensen’ en Marleen geeft deze nuchtere, warme en totaal onbaatzuchtige hulp die geboden is perfect gestalte.
De zwaarste taak is dan voor de burgemeester van Gander, gespeeld door Willem van den Driessche. Hij opent de show en laat gedurende de voorstelling zijn leiderschap zien, de vindingrijkheid en volhardendheid van Claude Elliot.
We kunnen niet anders dan concluderen dat wat hier is neergezet, de essentie van het verhaal, wat de gemiddelde Nederlander wellicht minder aanspreekt dan een Amerikaan, raakt tot op het bot. Warmte, onbaatzuchtigheid, collectief omarmen van mensen in nood…. Je zou wensen dat de wereld van nu dat ook wat meer zou laten zien. In iedere geval heeft de dakloze-krant-verkoper net buiten het theater goede omzet gedraaid want dat warme gevoel blijft wel behoorlijk hangen!
Kijk op www.comefromawaydemusical.nl voor het overzicht van voorstellingen, mis deze niet want dit is de hit van dit seizoen!
Verslag: Mariska Steenbergen
Foto’s: Peggy de Haan
Video en interviews: Rob de Haan
