Dat Pater Damiaan in 2005 verkozen werd tot de Grootste Belg toont aan dat de man met zijn grensverleggende daden in het geheugen gegrift staat. Vandaag, 160 jaar nadat hij als missionaris naar Hawaï vertrok, brengt productiehuis Historalia Damiaans verhaal op de planken, precies op de plaats waar Damiaan destijds afscheid nam van zijn eigen moeder: bij de basiliek van Scherpenheuvel. Het stuk slingert je van vreugde naar vastberadenheid tot ernst en vertedering en weer terug!

Het verhaal van Pater Damiaan behoort tot de collectieve geschiedenis: de jongeman werd als missionaris naar Hawaï gestuurd om er het woord van God te verspreiden, wanneer er lepra uitbreekt in het land. De regering verbant alle besmetten naar het eiland Molokai, waar ze quasi aan hun lot worden overgelaten. Damiaan biedt zich aan als vrijwilliger om zijn missiewerking verder te zetten bij de melaatsen op Molokai, om zo toch nog richting en betekenis te geven aan het leven van de ongeneeslijk zieken. Hij zet zijn leven in het teken van ‘zijn’ zieken, tot de ziekte ook hem onverbiddelijk te pakken krijgt.

De geschiedenis wordt kracht bijgezet door de link te maken met vandaag: ook vandaag is Scherpenheuvel, Damiaans vertrekpunt, nog een plaats waar mensen komen om richting te zoeken, in alle betekenissen van het woord. Dat we ons effectief in de schaduw van de basiliek bevinden, maakt de setting nog magischer. Het is van hieruit dat een Scherpenheuvelse gids (Maja van Honsté) ons door het verhaal leidt.

We leren Damiaan (Pieter Jan De Paepe) kennen als een dankbaar, vastberaden en onbaatzuchtig persoon die op zijn manier opbokst tegen de bisschop (Leendert De Vis) en eerste minister van Hawaï (Steven Colombeen), die geen of amper middelen willen inzetten voor mensen die niet lang meer te leven hebben (een vleugje Daens-vibes, zo je wil). Samen met de Hawaïaanse Kaia (Janis van Dorsselaer) probeert hij zich erdoor te slaan en te roeien met de riemen die hij heeft om het voor de lepralijders zo leefbaar mogelijk te maken in de onmenselijke omstandigheden van ‘de vergeetput van Hawaï’ Molokai: er wordt een kerk gebouwd, een weeshuis opgericht, een waterleiding aangelegd en er worden houten kisten getimmerd om overledenen zo waardig mogelijk te kunnen begraven. En dit alles op initiatief van… Damiaan. Hij weet steeds steun te vinden bij Maria (Anaïs Simon), die nooit veraf is.

De setting waarin het stuk wordt gespeeld is feeëriek: we bevinden ons buiten, in de schaduw van de basiliek van Scherpenheuvel. Het gigantische decor is een veelzijdige mix van de Scherpenheuvelse basiliek zelf, gecombineerd met led-schermen die je zowel naar het dorp van Scherpenheuvel voeren als naar de wouden, bergen en kusten van Hawaï. Daarnaast worden door drie gigantische poorten decorstukken opgereden, wat in combinatie met de led-schermen voor een verfrissende combinatie van klassiek en modern theater zorgt. Om de grote afstanden op het decor en tussen het podium en het publiek te kunnen overbruggen wordt voor de geluidsoverdracht gebruik gemaakt van draadloze hoofdtelefoons. Deze brengen zowel de aanstekelijke muziek, het geruis van de zee als het lichtste gefluister tot bij de toeschouwer, wat de beleving zeer intens maakt.

Op de scène weet je vaak niet waar eerst te kijken: de 150 acteurs en figuranten weten je te verbazen met betoverende choreografieën en een indrukwekkend samenspel, als een geoliede machine die regisseur Luc Stevens zo magnifiek weet aan te drijven. Soms is het moeilijk te zien wie aan het woord is en waar de stem vandaan komt als de scène vol acteurs staat, maar saai wordt het nooit!

Cast

Pieter Jan De Paepe – Damiaan
Janis van Dorsselaer – Kaia
Nordin De Moor – Mano
Kato Haes – Lani
Steven Colombeen – Eerste minister
Leendert De Vis – Bisschop
Tim Saey – John Glenstone, Pater Albert, understudy Damiaan
Metthew De Bruyne – Noé
Maja van Honsté – gids
Anaïs Simon – Maria

Creatives

Luc Stevens – regisseur en auteur
Sam Gevers – componist
Christophe Degelin – choreograaf
Brigitte Derks – assistent-regisseur
Isabelle Daniels – dramaturge
Elvira Van Bavinckhove – kostuumontwerp
Rick Van den Belt – zangcoach

‘Damiaan’ is nog te bewonderen tot en met 2 september 2023 aan de basiliek van Scherpenheuvel. Tickets en meer info zijn te vinden op www.historalia.be/damiaan.

Tip: kleed je warm genoeg aan! De tribune is overdekt, maar het kan flink afkoelen ’s avonds. Voor de luxe- en VIP-plaatsen zijn dekentjes voorzien.

Verslag en foto’s: Lieze Jacobs