De succesvolle musical Soldaat van Oranje, die al sinds 2010 vast te zien is in de theaterhangaar in Katwijk aan Zee, is door de makers in een nieuw jasje gestoken. Schrijver Edwin de Vries zegt dat “nieuwe historische informatie” en “de behoefte om vorm en inhoud te vernieuwen” het vertrekpunt waren voor de nieuwe versie. Volgens hem blijft de nieuwe versie trouw aan het waargebeurde verhaal, terwijl het aan impact wint.

In het stuk zijn zowel in dialoog als door de toevoeging van nieuwe liedjes, onderlinge relaties uitgediept en verduidelijkt. De makers willen hiermee de hoofdkarakters in een nieuw voetlicht plaatsen. Er zijn technische moderniseringen, veranderingen in projecties-, geluid en licht aangebracht. Hiermee trachten de makers een verdieping van de ervaring teweeg te brengen.

Op zondag 8 september 2024 was het zover, deze vernieuwde versie van Soldaat van Oranje ging in première!

 

De eerste akte

Tijdens de eerste akte zijn de vernieuwingen die zijn aangebracht, erg subtiel. Met hier een daar een toevoeging in het script, een aanpassing van liedjes of het weglaten ervan. In vergelijking met de vorige versie is het gevoel waarmee je de pauze in gaat hetzelfde gebleven. De basis voor de diepgang in de relaties die de makers proberen te bereiken, wordt in deze akte wel gelegd, maar is niet meer voelbaar dan voorheen.

De verhaallijn van de jeugdvrienden Erik Hazelhoff (Joep Paddenburg) en Anton (Yoran de Bont) wordt iets meer uitgelicht, terwijl de basis van het verhaal niet is veranderd. De oorlog zorgt tussen de vrienden voor verdeeldheid en de vriendschapsbasis komt onder druk te staan. De verdieping van deze verhaallijn ten opzichte van de vorige versie is gering.

De tweede akte

Dit wordt in de tweede akte anders. Waar de basis voor de verdieping in de eerste akte subtiel is gelegd, wordt deze in de tweede akte merkbaar uitvergroot. De veranderingen in het script zijn écht merkbaar en de basis uit de eerste akte zorgt voor meer herkenning, meer gevoel bij bepaalde situaties en voor een andere blik op de rollen die worden vertolkt.

Waar de veranderingen écht toevoegingen zijn:

  • In de rol van Ada (Dorien van Gent). Het toevoegen van een gevoelig lied waarin zij zingt over dat zij nooit meer terug kan in de keuzes die zij heeft gemaakt, krijgt na afloop een daverend applaus. En terecht. De verscheurdheid waarmee zij dit nummer weet te brengen zorgt ervoor dat het publiek haar beter leert begrijpen.
  • De toevoeging van de reis van Charlotte (Diana van Die) tussen het verhoor in gevangenschap, naar werkkamp Buchenwald. In de voorgaande versie was zij van het ene op het andere moment in het gevangenkamp te zien. De toegevoegde reis zorgt, zeker in de vorm waarin die wordt getoond, voor een soepelere overgang naar de aangrijpende scène als kampgevangene die later volgt.
  • De gevoeligheid die is aangebracht in de rol van koningin Wilhelmina (Henriëtte Tol). Voorheen was zij ook al gevoelig voor de gebeurtenissen tijdens de oorlog en kon zij een pittige tante zijn. De gevoeligheid waarmee ze nu wordt neergezet zorgt echter voor een extra laag in de moeilijke keuzes die zij als koningin maakt.
  • Het bombardement van Berlijn. Voorheen leek de bombardement-scène iets gehaast en voegde het niet per se iets toe. In de wijze waarop het nu is neergezet krijg je écht een gevoel van broederschap mee. De projecties die in deze scène worden gebruikt zijn fenomenaal en nemen je echt mee in het moment.
  • De uitdieping van de verschillende rollen. Zowel de verhoudingen tussen Erik en Anton, als Paul (Hayo de Kruijf) en Charlotte, als in de rol van Fred. Dat de basis in de eerste akte wordt gelegd en de uitdieping in de tweede akte, maakt dat de rollen in de tweede akte vooral meer uit de verf komen dan voorheen.

Met hetzelfde gevoel naar een nieuwe soldaat van oranje

Niet alle veranderingen voegen evenveel toe, sommige projecties blijven in de scherpte nog iets te wensen over en de rode draad van het verhaal is nagenoeg hetzelfde gebleven. Toch voegen de veranderingen die hierboven zijn genoemd dusdanig veel toe, dat je wel kunt spreken van een hernieuwde versie. Dat ze daarmee trouw zijn gebleven aan de oorspronkelijke versie, is eigenlijk alleen maar goed te noemen. De verwachting is ook niet dat het de hele musical totaal is vernieuwd, want dan zou het geen soldaat van oranje meer zijn. Dat is ook wel de kracht van deze veranderingen. Het zorgt voor een diepere laag in het bestaande verhaal.

Uiteindelijk gaat het publiek met hetzelfde gevoel naar huis bij deze nieuwe versie van soldaat van oranje. Het draaiende podium en de setting blijven indrukwekkend. De kwaliteit van deze productie was al erg hoog, waardoor er zeker nog steeds van een musical van hoge kwaliteit kan worden gesproken. Het verhaal van het stuk blijft aangrijpend. De vriendschappen en de verandering in de relaties die voorkomen in het stuk worden goed vertolkt en zorgen voor een sterk geheel.

Het is het zeker waard om dit verhaal, in deze vernieuwde vorm, te blijven vertellen.

Meer informatie vind je hier.

Verslag en foto’s: Eline van den Vonder
Video: Mariska Steenbergen