Zaterdag 20 juli waren we aanwezig bij de première van Het Pauperparadijs; een waargebeurd verhaal over de armoedebestrijding van toen (1815) maar zeker ook van nu. Een verhaal dat vertelt moet worden, omdat de stemmen van toen nooit zijn gehoord.

 

Het Pauperparadijs als boek, van Suzanna Jansen, beschrijft haar familiegeschiedenis en tegelijk een van de meest tragische histories die zich in Nederland hebben afgespeeld. In de 19e eeuw was de armoede enorm en werden op grote schaal paupers uit het hele land op een schip gezet en naar Drenthe gebracht. Het was de bedoeling om daar met een heropvoeding beschaafde mensen van hen te maken. Het experiment begon uit ideële motieven, maar liep uit op een mislukking. In totaal hebben meer dan honderdduizend mensen in de pauperkoloniën gezeten. Vandaag de dag zijn er zo’n één miljoen Nederlanders die van hen afstammen, waaronder bekende Nederlanders als Alexander Pechtold en Ruud Lubbers.

Het theaterspektakel, gebaseerd op het boek, is deze zomer te zien in Leusden. Eerder zagen we een reeks buitenvoorstellingen in Veenhuizen, de plek waar het verhaal zich ook afspeelt. Er was een kort uitstapje naar Koninklijk Theater Carré, maar dit keer huist het verhaal zich in het Afas Theater waar voorheen 14 de Musical werd gespeeld.

Een (ver)nieuw(d)e cast met bekende gezichten waaronder de terugkeer van Gusta Geleijnse als de verteller, die in de persoon van achter- achter- achter- kleinkind van Johannes van den Bosch (initiatiefnemer van de Maatschappij van Weldadigheid, waar de oorsprong van het verhaal van het Pauperparadijs ligt) soms de broodnodige geschiedkundige informatie verschaft maar ook de schaarse momenten van humor toevoegen op zich neemt.

In Het Pauperparadijs, de voorstelling, volgen we de Amsterdamse weesjongen Teunis (Danny Westerweel), die plotseling met zijn zusje Aagje (Whitney Sawyer) gedeporteerd wordt naar de gestichten van Veenhuizen. Voor Danny en Whitney beiden een andere kijk op de voorstelling om nu vanuit het buiten spelen (zij speelden ook al in Veenhuizen) nu binnen en in een andere setting te spelen.

 Teunis begint als dé eeuwige positieveling die een uitweg terug naar huis zoekt, maar verliefd raakt op bewakersdochter Cato (Myrthe Burger). Hun verboden liefde en de ongelijke strijd tegen het gezag maken hun het leven onmogelijk. Cato die in eerste instantie als ‘vrij’ burger leeft, ontvlucht de kolonie en houdt als enige tot het laatste stand met haar hoop op een beter leven. Desnoods zonder Teunis die inmiddels geïndoctrineerd is door de omgeving waar ze geen keuzes meer hebben. Myrthe geeft ook aan dat dit precies is wat haar rol wil verwoorden. De wilskracht van Cato om altijd nog de hoop te houden op dat betere leven voor haar en haar kinderen en daarvoor te vechten is iets dat ze ook echt graag speelt.

Pauperparadijs is een voorstelling van Tom de Ket, bekend van o.a. Mammoet en 14 de Musical waarvoor hij een Musicalaward voor ‘Beste originele Nederlandse productie’ kreeg.
Is dit een musical? Die discussie wordt vaker gevoerd bij theaterstukken van De Ket. We zien alle drie de disciplines ja, we horen (en zien ook) livemuziek van Lavalu en haar medebandleden wat het ook prima in de categorie Muziektheater kan plaatsen, maar vooral is het (wederom) een theaterspektakel.

Geen feelgood, pijnlijk actueel, en vooral een spiegel voorhoudend naar het theaterpubliek en u als individu. Maar wel een verhaal dat verteld moet worden. Een verhaal waarmee Nederland gevormd is, ogenschijnlijk ook nog niet zoveel van geleerd heeft, en via de stemmen die destijds niet gehoord werden.

De voorstelling is deze zomer te zien tot en met 17 augustus dus wacht niet te lang, er volgen vast nog regenachtige dagen en het is ook met mooi weer goed vertoeven in het AFAS-theater dus kijk voor tickets op www.hetpauperparadijs.nl 

Verslag en video: Mariska Steenbergen
Foto’s: Jeanne Rutgers