Het is een week van protesten. In een wereld die verdeeld is, waar overheid een machtspositie uitoefent en inclusiviteit vs. willekeur de boventoon voert, staat in de cultuursector het water inmiddels tot aan de lippen. Een complete beroepsgroep dreigt uit te sterven als er niet heel snel een life-line wordt uitgegooid; het is twee voor twaalf.

Het lijkt maar niet door te dringen tot de overheid dat de cultuursector de wanhoop nabij is. De pandemie, waardoor er maatregelen getroffen moesten worden om de gevolgen van de verspreiding van het Covid-19 virus onder controle te houden, waart al enkele maanden wereldwijd rond. Sinds maart ligt de wereld stil en zijn woorden als lockdown, quarantaine en Outbreak Management Team dagelijkse nieuws items. Een tijd waar qua cultuursector normaal gesproken voorstellingen uit het lopende seizoen hun laatste show spelen, nieuwe producties zich presenteren, verschillende zomerinitiatieven van start gaan.

Kunstenaars, artiesten, culturele bedrijven en organisaties, zzp-ers en vele anderen die direct of indirect werkzaam zijn in de culturele sector missen nu inkomsten. Initiatiefnemers actrice Johanna Ter Steege, regisseur Marc Pos, gitarist Jan Kuiper, Mathijs Bongertman (Senf) en ideoloog Peter Heres bedachten een keten-demonstratie waarmee aandacht gevraagd wordt voor het belang van de culturele sector.


Zeven dagen lang, twaalf uur per dag kan men de ‘demonstratie’ via een livestream volgen via verschillende (social) mediakanalen van ‘Cultuur in Actie!’. In de Utrechtse evenementenlocatie ‘De Fabrique’ komen kunstenaars, artiesten, culturele bedrijven en organisaties, zzp-ers langs om in een tijdsblok van 10 minuten te pleiten voor waar zij voor staan en waarom zij vol passie zitten over het beroep dat zij normaliter uit oefenen. Regelmatig wordt deze aanwezigheid opgeluisterd met een optreden. Zo lieten o.a. musicalartiesten, dansers en cabaretiers hun ‘stem’ al horen. Elke bezoeker vereeuwigde het bezoek met zijn naam op de ‘cultuur in actie-wall’ en kon aangeven hoeveel personen diegene met zijn ‘stem’ vertegenwoordigde.

Want vaak is het de artiest, de hoofdrolspeler, de solist, de directeur die in de schijnwerpers staat maar de gevolgen raken nog veel meer mensen dan men op het eerste oog ziet. Denk maar aan de swings en ensembleleden, de licht en geluidsmensen, de gastvrouwen/heren in het theater, de drukkers van programmaboekjes en posters, de horeca gelieerd aan een schouwburg en ga zo maar door. Ook als de maatregelen langzaam versoepeld gaan worden is het probleem niet ineens opgelost. De voorstellingen die ingehaald moeten worden kosten geld en moeten een gat dichten waardoor de investeringen van het komende seizoen niet meer ingezet kunnen worden omdat men moet wachten met het ontwikkelproces. Daarmee komen dus ook de scriptschrijvers, kostuumontwerpers en decorbouwers in de problemen, ver na dat de lockdown al versoepeld is.

Op de laatste dag van de actie, letterlijk om 2 voor 12 werd een tientallen meterslang kunstwerk van affiches van gecancelde voorstellingen, tentoonstellingen en evenementen onthuld om de politieke lobby nog extra kracht bij te zetten. Irene Kuiper en Frans Mulder waren hierbij aanwezig en werd het voor de gelegenheid speciaal geschreven lied ‘Wat weg is, komt nooit meer terug…’ gezongen door Sjors van der Panne, Diederick Ensink en Christanne de Bruijn. Het nummer is geschreven door Frans Mulder (tekst) en Diederick Ensink (muziek). Het is de bedoeling dat na deze dagenlange demonstratie de actie door gaat, zo vertelt Irene Kuiper ons na het optreden. Op 29 juni is er een debat over de culturele sector in Den Haag. “Wij willen daar deze ‘rode loper’ aan posters uitrollen op het Binnenhof om de impact nog maar eens te onderstrepen.” Mochten er nog meer posters gedoneerd willen worden, via ons (info@musicalsites.nl ) kunt u een berichtje sturen om de poster toe te voegen aan de loper. 

De meeste theaters mogen momenteel 30 bezoekers per zaal verwelkomen en, als dat goed gaat, per 1 juli 100 personen. Voor veel theaters en schouwburgen totaal geen rendabele optie maar voor anderen ook een kans om toch op een creatieve manier hun vak weer uit te oefenen. Het feit dat er vele creatieve initiatieven ontstaan is een bevestiging van de noodzaak (alles is direct uitverkocht) maar ook de ondernemersgeest binnen de sector. Het DelaMar heeft kleinschalige voorstellingen geprogrammeerd, mogelijk gemaakt doordat de Van den Ende Foundation de locatie belangeloos beschikbaar stelt. Het Tapas Theater, die al kleinschalig was ingericht heeft aanpassingen gedaan waardoor alle RIVM richtlijnen worden aangehouden. Artiesten uit verschillende producties geven huiskamerconcerten of online optredens. In samenwerking met Musicalsites heeft Steven Roox (o.a. bekend van de productie Anastasia) met vakgenoten themaconcerten verzorgd, eerst geheel online en tegenwoordig, onder de naam Rooxlive ook op locatie.

Maar dat enkelen toch mogelijkheden zien, neemt niet weg dat er een structureel substantieel bedrag nodig is vanuit Den Haag. Er moeten betere oplossingen komen voor het behoud van de gehele culturele sector, zowel gesubsidieerd als ongesubsidieerd! Minister van Engelshoven kwam eerder in de week ook langs maar helaas niet ‘met een extra zak geld’ zoals zij zelf aangaf. Wel reageerde ze positief op het verzoek om om tafel te gaan met een (brede) representatie van de sector in zijn geheel. Zij hamerde op het bedenken van een plan, protocolopstelling voor de gehele sector en wees daarbij vooral richting de sector zelf. Het zetten van een handtekening op de muur deed ze niet aangezien zij zelf vond dat je geen actie moet ondertekenen die tegen jezelf (doelend op haar departement) gericht is. Laten we hopen dat eind juni bij het debat,  de vertegenwoordiging van de sector, gesteund door de achterban van meer dan een half miljoen demonstranten, die digitaal hun stem hebben laten horen, haar genoeg gevoed hebben met argumenten en motivatie, zodat zij net zo gepassioneerd zal pleiten als alle mensen die de afgelopen week hun bijdrage hebben geleverd. Om in de woorden van Irene te spreken: “als je als land goed voor de zorg zorgt, goed voor je onderwijs zorgt, dan hoor je ook in deze tijden goed voor je culturele sector te zorgen; dat maakt je een beschaving.” Vervolgens schuift ze aan bij de handen die de loper gaan oprollen en in de vrachtwagen tillen. Die gaat mee naar het Binnenhof eind juni net als alle stemmen die gehoord zijn deze week!

Mariska Steenbergen

er zijn geen afbeeldingen gevonden