Soms is theater meer dan een avond vermaak. Soms houdt het een spiegel voor, een herinnering, een waarschuwing. De Nederlandse versie van 40-45 doet precies dat: het grijpt je bij de keel en laat je niet meer los. Gisteravond, tijdens de perspremière van de nieuwe castleden van 40-45 de musical, werd opnieuw duidelijk waarom deze voorstelling al meer dan een jaar volle zalen trekt.
Vanaf het eerste moment was de spanning voelbaar. Sem van der Hijden schittert als Dirk – een man die balanceert op dat flinterdunne koord tussen goed en kwaad. Zijn stem is messcherp én warm tegelijk, zijn spel is vol nuance. Je voelt de innerlijke strijd die velen in oorlogstijd moeten hebben gekend. Daar tegenover staat Louis, prachtig vertolkt door Jary Sluijter, die aanvankelijk naïef en onbevangen lijkt. Naarmate het verhaal zich verdiept, zie je hem veranderen – de kwetsbaarheid waarmee hij zijn keuzes maakt, laat de zaal muisstil achter. Ook de breekbaarheid van Emiel, gespeeld door Jeroen Phaff, voegt een extra laag toe. Zijn gedrevenheid om een verschil te maken is pijnlijk herkenbaar en menselijk.
En terwijl de oorlog voortwoedt, staat verzetsleider Leon op. Chris Tates weet hem overtuigend neer te zetten als een man die zowel kracht als kwetsbaarheid in zich draagt. Isa Hoes geeft intussen Anna een ingetogen diepte: klein van gebaar, maar groots in emotie, waardoor haar rol ook in de grootste zaal intiem aanvoelt.
De kracht van de avond zat niet alleen in deze hoofdrollen. Ook de nieuwe gezichten in het ensemble lieten zien dat ze naadloos aansluiten bij de rest van de cast. Hun energie gaf de voorstelling een frisse dynamiek, zonder afbreuk te doen aan de intensiteit die dit verhaal vereist. Want dat verhaal is de kern. 40-45 vertelt hoe twee broers lijnrecht tegenover elkaar komen te staan tijdens de Tweede Wereldoorlog: de één kiest voor de collaboratie, de ander sluit zich aan bij het verzet. Een verhaal over keuzes die nooit zwart-wit zijn, maar die wel levens kosten. Een verhaal dat ons herinnert aan hoe snel een samenleving kan splijten, en hoe dun de grens is tussen moed en zwijgen.
Juist nu, in een tijd waarin polarisatie en extremisme opnieuw voelbaar zijn, is deze musical actueler dan ooit. De vraag die als een refrein door de avond heen klinkt – wat zou jij doen? – resoneert ook buiten de muren van het theater.
De perspremière van de nieuwe castleden bewees dat dit stuk blijft leven. Niet alleen als technisch indrukwekkend spektakel, maar als een ervaring die je dwingt stil te staan bij verleden én heden. 40-45 is geen voorstelling die je lichtvoetig uitloopt. Het is een spiegel die je meedraagt, een herinnering die niet vervaagt. En misschien is dat wel precies waarom dit verhaal verteld moet blijven worden.
Kijk voor meer informatie over de musical op: https://40-45.nl/musical
