Gisteravond ging in DeLaMar West de nieuwe one-woman musical ‘Los’ in première en nam Cystine Carreon het publiek mee naar een bijzondere wereld die misschien helemaal niet zo ver weg is als het lijkt.
Een zeer bekent filosofisch gedachte-experiment is dat van hersenen in een vat. Het is een manier om na te denken over realiteit, kennis, waarheid en ons bewustzijn. Wat als een wetenschapper iemands hersenen in een vat legt en aansluit op een computer. Door de signalen van de computer en een simulatie hebben de hersenen dezelfde ervaringen als in een fysiek lichaam. Deze ervaringen komen alleen niet uit de echte wereld, maar uit een computer. Deze basis van dit gedachte-experiment keert veel terug in filosofische argumentatie. In ‘Los’ presenteren de makers een eigen versie hiervan in een toegankelijk theaterformat vol emotie, muziek en krachtige zang.
De sterke teksten van Roos Schlikker en Erris van Ginkel vormen een framework van een herkenbare wereld. We willen zoveel in ons leven en het gevoel van alles te moeten doen terwijl dat eigenlijk niet in een dag past is heel herkenbaar. Net als het gevoel dat we in alle rollen die we proberen te vervullen altijd wat tekort te schieten: “ik ben hier, maar ik ben er niet”. Dit ervaart ook Ellen (Cystine Carreon) die uiteindelijk een aanbod van een wetenschapper aanneemt om een digitale kloon van haarzelf te laten maken. Ze wil er echt kunnen zijn voor haar man en dochter, maar is dit wel mogelijk als digitale kloon die enkel uit enen en nullen bestaat? Carreon bouwt steen voor steen deze wereld op in woord en zang. Door hier goed de tijd voor te nemen leidt ze het publiek op een ontspannen manier steeds verder weg van de herkenning naar de toekomstige technologische mogelijkheden die helemaal niet zo ver weg zijn als ze soms lijken.
Het prachtige nummer ‘algoritme’ is een omslag punt in energie en in de digitalisering. Dit nummer wordt extra kracht bijgezet door het mooie lichtplan. De transitie van mens tot digitale kloon is meestal subtiel in deze voorstelling met een paar duidelijkere verwijzingen. Een hoogtepunt hierin is de samenzang van Carreon met keyboard tonen waarmee haar nieuwe, digitale, krachten worden vertolkt.
De tekst is zorgvuldig opgebouwd om de mensen om Ellen heen te vertolken en Carreon schakelt hierin goed. Het is een goede keuze geweest om niet teveel extra karakters om Ellen heen te introduceren. Omdat het een one-woman musical is blijft de focus op de ervaring van Ellen. Hierdoor blijft het verhaal overzichtelijk en is er ruimte voor meer mooie muziek van Rogier Bosman en de krachtige zang van Carreon. Niet ieder nummer lijkt helemaal te passen in het verhaal, maar hierdoor blijft er ruimte voor eigen interpretaties en dit past zeer goed bij deze voorstelling. Als dit een film was geweest waren vele verhaal elementen in veel meer detail uitwerkt. Het is de kracht van deze voorstelling dat dit niet is gedaan. Het verhaal past precies in elkaar en blijft toch open. Fijn en bijzonder.
Wanneer de puzzelstukjes in het verhaal op hun plek vallen wordt duidelijk dat de herkenbare wereld waarmee we begonnen er nog steeds is. Maar in hoeverre is de digitale versie van Ellen hier nog onderdeel van? Zonder daadwerkelijk op de onderliggende filosofische vragen in te gaan, wat de voorstelling voor veel mensen ontoegankelijk zou maken, worden deze vragen wel gesteld. Om mee naar huis te nemen, als je durft.
Foto’s slotapplaus: Mariska Steenbergen
Foto’s Los: Raymund Pacis
Verslag: Lisa Jansen