Wie kent hem niet, de grote Antwerpse kunstschilder Pieter Paul Rubens? Tien jaar was ik toen ik voor het eerst over hem leerde. Ik maakte een spreekbeurt over zijn leven en zijn werken. Nu, tien jaar later, mocht ik opnieuw van het fenomeen Rubens proeven. En hoe! Productiehuis Historalia katapulteert je vierhonderd jaar terug in de tijd en dompelt je onder in de geschiedenis van de grootmeester.

Na producties over Marie-Antoinette en Albert I, brengt Historalia, in het kader van het Antwerpse barokjaar 2018, de musical Rubens op de planken. Het is dan ook de derde keer dat het Kasteel de Merode de achtergrond mag vormen van een stuk van dit formaat. De locatie zelf ademt geschiedenis uit. Dat wordt alleen maar versterkt door het drijvende podium op de slotgracht, de led-muur van 250 vierkante meter groot en de bijna 150 acteurs op de scène. Prins Simon de Merode, bewoner van het kasteel en de man achter Historalia, beschrijft het spektakel als “twee niveaus hoger” dan de vorige producties. En terecht: het plaatje klopt volledig. Voor het publiek is het een totaalbeleving van begin tot einde. Reeds bij aankomst neem je een duik in het verleden in het Rubensdorp, waar historische huisjes en figuranten de tijd van toen tot leven brengen. Daarna is het, ondanks de relatief grote afstand tot het podium, genieten in open lucht op een tribune aan het water, waar het stuk ten berde wordt gebracht terwijl de avond langzaam valt.

Het verhaal van Rubens

Het verhaal start op een veiling van het Londense veilinghuis Sotheby’s, waar ‘De kindermoord van Bethlehem’ als duurste schilderij van Rubens ooit verkocht wordt. Vanaf dan worden we mee op sleeptouw genomen terug in de tijd door Matthias Apostel (Nordin de Moor) en Oscar Jod (Hans Peter Janssens), twee tijdgenoten van Rubens die in zijn atelier werken. Matthias zorgt voor de vrolijke noot in het stuk. Hij is een onbezonnen schilder die van het leven geniet. Oscar daarentegen is jaloers op Rubens. Hoe meer succes Rubens heeft, hoe meer Oscar in zijn schaduw komt te staan.

Hij doet er dan ook alles aan om Rubens van zijn voetstuk te halen. Matthias en Oscar schetsen eerst de politieke context van de Beeldenstorm en het Spaanse bewind door Alva (Sébastien De Smet, die eveneens Otto Van Veen, Caravaggio en Daniël Fourment speelt), de tijd waarin Rubens geboren wordt en opgroeit als veelzijdig wonderkind. Eenmaal echt in het verhaal, komen we Jan Schepens tegen die de rol van Rubens prachtig neerzet. Vol overgave en emoties smijt hij zich volledig als over-perfectionistische schilder. Dat streven naar perfectie zorgt ervoor dat Rubens de wereld om zich heen compleet vergeet. “Kunst is alle offers waard.” Dat blijkt pas echt als Rubens te laat is om zijn zieke moeder Maria Pypelinckx (Liv Van Aelst) te bezoeken. Bij zijn thuiskomst van Spanje, waar hij naartoe gestuurd was door de decadente Hertog van Mantua (Glenn Desmedt), is ze al overleden. Bovendien mist hij de geboorte van zijn eerste kind met Isabella Brant (Joke Van Robbroeck). Perfectie wordt zo’n ziekelijke obsessie dat het niet meer gezond is. Wanneer zijn vrouw en kind sterven, komt hij terug met beide voeten op de grond: er zit meer in het leven. Rubens wordt diplomaat en rechterhand van Aartshertogin Isabella (Elke Buyle, die ook de rollen van Gravin de la Ligne en Madalena vertolkt). Zo keert de rust in zijn leven langzaam maar zeker terug en leeft hij vredig samen met zijn tweede vrouw en kinderen.

Laag over Laag

De authentieke kostuums, de filmische muziek van het live orkest onder leiding van Sam Gevers, choreografieën van Florian Boutonnier door dansers van de Tilburgse Fontys Hogeschool, en dat alles onder het alziend oog van regisseur Luc Stevens: het is gewoonweg af. Zelfs wie niet zo van geschiedenis houdt, komt aan zijn trekken. Historalia slaagt er namelijk in Rubens’ levensverhaal op te voeren op hedendaagse wijze. Hoewel het publiek meegezogen wordt langs de mijlpalen die het leven van Rubens getekend hebben, blijven we toch ook met één voet in het heden staan, wat zorgt voor wat luchtigheid af en toe. Bovendien laten de prachtige, meerstemmige gezangen niemand onberoerd. De titelsong ‘Laag over laag’ blijft dan ook al snel in het hoofd hangen. Ondanks de frisse zomeravond was de nachtelijke kou niet de reden van de verschillende kippenvelmomenten.

Klik hier voor de uitgebreide fotoreportages:

Klik hier voor de foto’s van het slotapplaus na de premieré

Klik hier voor de scene foto’s van de perspresentatie

Lees ook:
Indrukwekkende presentatie Rubens

Verslag: Lieze Jacobs
Fotografie: Peggy de Haan
Video: Rob de Haan