De ‘gevestigde orde’ binnen een ’te kleine’ wereld van theatermakers mag toch even rechtop gaan zitten. Er is ‘a new kid in town’ met een geheel eigen visie op theater en dat is Niels van Doormalen. Slechts 21 jaar oud, studeerde o.a. theaterwetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam en mede dankzij het van den Ende studiefonds gaat hij naar Londen om daar op Goldsmiths, University of Londen, de master ‘Producing for Musical Theater’ te gaan volgen. Ambitieus dus en hij noemt zich zelf een jong creatief producent en marketeer.
Toch komt hij niet geheel uit de lucht vallen, Niels heeft al een aardige CV opgebouwd. Zo was hij o.a. de PR en marketingstrateeg van expeditie Eiland (Rick Engelkes Producties) en heeft hij zijn kunnen ook bij Soof de musical laten zien. De meeste vlieguren maakte hij bij Opus One bij producties als The Color Purple, Bridges of Madison County en recentelijk nog bij Fun Home.
1.Een nieuwe musical
Maar nu komt hij zelf met een boodschap. Met 1.EENNIEUWEMUSICAL wordt middels een avondvullend programma een signaal afgegeven dat hopelijk aanzet tot meer integratie van musicals in het huidige theaterlandschap. Avondvullend, want naast monologen van Niels en een paneldiscussie werd het aanwezige publiek verwend door een nieuwe generatie musical met teasers van nieuwe Nederlandse musicals in ontwikkeling en optredens van vernieuwend repertoire.
Dit alles onder toeziend oog van veel studenten van verschillende musical- en theateropleidingen, uitvoerende collega’s als Bram Ven, Barry Beijer en Naomi van der Linde, maar ook scriptschrijvers en producenten als Dick van den Heuvel (HomeMade Productions), Erwin Aarts (De Kernploeg) en Maurice Wijnen (Medialane) en ook Janine van den Ende waren afgekomen op de aankondiging dat de toekomst van musical in Nederland besproken gaat worden.
De avond begon met het ontstaan van het theater, al dan niet de musicalvorm. Zo zagen wij Charlotte van de Plas die een nummer bracht uit ‘Twelfth Night’ van Shakespeare. Shakespeare was een belangrijke naam binnen het ontstaan en het vormen van theater en (volgens Niels) zit het hem in het feit dat vernieuwing vaak schuilt in de aansluiting en wij als volwassenen vaak geneigd zijn ons te ver excuseren als wij iets nieuws en/of onbekends brengen.
‘Een kind is daar nog veel meer onbevangen in en misschien moeten we dan ook wel jongeren integreren in het creatieve proces’, aldus Niels.
Dat nieuwe theatermakers vaak niet de/een weg weten te vinden naar het uiteindelijke uitvoeren van een idee bevestigen Merlijn van Noppen en Victor Marinus. Ter illustratie voeren zij een fragment op uit hun zelf bedacht musical ‘Vanochtend zaten we nog op zee’.
Hierbij, en dit werd een terugkerend item, werd de roep om ontwikkelhuizen, al dan niet gesubsidieerd, duidelijk gebracht. ‘Het schort nog al aan begeleiding op dit vlak’, aldus Victor en Merlijne.
Het onderwerp verschuift wat meer naar de zoektocht naar het antwoord op de vraag wat musical dan is en of het wel zo in een apart hokje moet passen. Het is tenslotte al een integratie van verschillende theaterdisciplines en gelukkig gebeurt er ook al veel. Het engageren van het verhaal met een (maatschappelijk) thema als gender en seksuele geaardheid als wel diversiteit zien we steeds vaker verwerkt in een musical of muziektheatervoorstelling.
Jeannine La Rose (bekend uit The Color Purple) vertelde en bezong het (waargebeurde) verhaal van Caroline Thibodeaux, die worstelt met een kwetsende (en racistische) uitspraak die zij vroeger naar een kind heeft geroepen. Een toneelstuk van Tony Kushner en Jeanine zong de prachtige titelsong ‘Caroline or change’.
Het is dus ook zeker een avond van genieten van een aantal pareltjes die je wellicht (nog) niet zo snel in Nederland op een podium zal horen.
Na de pauze bracht Kelly van den Boogaard het prachtige ‘She used to be mine’ uit de veel besproken musical ‘Waitress’ ten gehore en pakten we de discussie over het huidige en toekomstige theaterlandschap weer op. Hoewel wat ons betreft het begrip ‘discussie’ nog wel iets meer uitgespeeld had mogen worden. We misten gedurende de avond op sommige vlakken wat tegenkleur in de visie die werd gepresenteerd. Hoog tijd voor het panelgesprek dus.
Tijdens het gesprek dat volgde was het het Tilburgse raadslid Bas Verberk die opriep om te verenigen en ‘Les Mis’ voor het ministerie te gaan scanderen. Dit bracht de handen wel op elkaar in de zaal. Er werd verder gesproken over beschikking over en gebruik maken van subsidie, de verantwoording van plaatselijke schouwburgen en het creatieve proces die ten grondslag ligt aan elke voorstelling. Waar ligt nu de prioriteit? Bij de boodschap of de boodschapper? Dit werd onderstreept met het nummer ‘Don’t shoot the message’ gezongen door Terence van der Loo, Sake Wijers, Jochem Smit en (tevens begeleiding) Job Greuter.
Een mooie uitkomst van het panelgesprek was ‘de wens om te streven naar een ondogmatische infrastructuur binnen het theaterlandschap’. Steekt u die maar in uw zak.
En dat het theater op zijn mooist kan zijn zonder hokjes, lijntjes en bekende paden bewees Joris Veldhoven (samen met Erik Brey) als zij een fragment lieten zien uit de nieuwe musical Bakkerstraat 2. Joris heeft al eerder door de voorstelling ‘The Curious Disapearance of Agatha Christie’ al laten zien wat deze nieuwe vorm van theater maken kan teweegbrengen met het format van puppeteren terwijl de acteur nog in beeld is. Door gebruik te maken van een gezicht en wat lichaamsaccenten zoals een hand creëert hij wel een personage, echter kun je als kijker nog je gehele fantasie gebruiken om het overige in te vullen. Het klapperen met de oren zoals een echte hond ook zou doen brengt je direct in de veronderstelling dat daar echt een hond op de piano zit.
De sluiting werd gedaan door een bijzondere gast namelijk ‘De nieuwe musical’ (in de persoon van Terence van der Loo). De nieuwe musical is trots op de nalatenschap van zijn vader “de Nederlandse musical’ en zal ook zeker uit zijn ervaringen putten. Maar wie hij dan eigenlijk is? Die zoektocht naar de identiteit van zichzelf, de nieuw musical, bezingt Terence prachtig in het slotlied. En in dit slotlied wordt de open vraag gesteld waarmee het publiek naar huis wordt gestuurd: ‘Wat nou als het meeste valt te halen, uit de durf om te falen?’
Wij kijken terug op een unieke avond, waar de juiste vragen zijn gesteld, mooie optredens zijn verzorgd en het publiek, zowel de uitvoerders als de makers weer met nieuwe energie en bagage op weg kunnen naar dat idealistische theaterlandschap. Of is het een realistische en misschien zelfs wel noodzakelijke verschuiving? Laten we hopen dat de makers en de ontwikkelhuizen elkaar weten te vinden, zodat er (nog) mooie(re) dingen kunnen ontstaan. Niels stapt nu bijna in het vliegtuig op weg naar zijn nieuwe avontuur in Londen en Musicalsites wenst hem alle succes en geluk toe en we zijn zeer benieuwd waarmee hij straks terug komt om Nederland als Musicalland nog meer op de kaart te zetten.
M-Lab, hoop voor nieuwe musical makers
Verslag en foto’s: Mariska Steenbergen